Opština Čajetina zacrtala je veoma jasan i ambiciozan cilj. Žele da ponesu zvaničnu titulu prve ekološke opštine u Srbiji. U trenutku kada se naši problemi čine nerešivim, budući da se borimo sa divljim deponijama, plastikom u rekama i jezerima, a sa početkom grejne sezone i zagađenim vazduhom, pojam ekološke opštine u Srbiji zvuči kao misaona imenica.
Ipak, prema rečima Milana Stamatovića, prvog čoveka opštine Čajetina, kod njih je situacija drugačija. Na teritoriji ove opštine nema divljih deponija. Zato imaju postrojenje za preradu otpadnih voda. Osim toga, intenzivno rade na projektima upravljanja otpadom, redovno vrše pošumljavanje, edukuju najmlađe i rado slušaju predloge vezane za zaštitu životne sredine.
EP: Kako će opština Čajetina postati prva eko-opština u Srbiji?
Milan Stamatović: Ovo obećanje smo dali meštanima ali i svim gostima Zlatibora, a rukovodstvo naše lokalne samouprave vredno radi na njegovom ispunjenju. Nedavno je otvoreno postrojenje za prečišćavanje otpadnih voda, reciklažna ostrva postavljena su u naselju Zlatibor, rešen je problem odlaganja čvrstog otpada, a kao što znate, kod nas nema ni divljih deponija. Korak dalje ka pomenutom cilju predstavljaju napori da se promovišu i zeleni (ekološki) vidovi prevoza.
Jedan od takvih je zlatiborska gondola, a odnedavno je moguće iznajmiti i ekološke automobile. Komunalno Javno Preduzeće „Zlatibor” Čajetina u saradnji sa lokalnom samoupravom trenutno sprovodi dva projekta: Projekat Primarne selekcije otpada na teritoriji opštine Čajetina i Projekat pošumljavanja pretovarne stanice na Zlatiboru. Kada je reč o projektu Primarne selekcije otpada na teritoriji opštine Čajetina, lokalna samouprava sa KJP „Zlatibor” je od 2017. godine uključena u Program podrške lokalnim samoupravama na putu ka Evropskoj uniji u cilju unapređenja oblasti zaštite životne sredine.
Program, uz pomoć Vlade Švedske, sprovode Stalna konferencija gradova i opština – Savez gradova i opština Srbije (SKGO) i Švedska asocijacija regiona i opština (SALAR). Kada je 2017. godine lokalna samouprava Čajetina izabrana za dobijanje paketa podrške, imala je jasan cilj – da postane ekološka opština. To podrazumeva uspostavljanje kontrole nad svim vrstama otpada na celokupnoj teritoriji opštine i ponovno korišćenje otpada kao resursa, kao doprinos održivom društvenom razvoju. Cilj je da se izgrade reciklažno dvorište i reciklažna ostrva, da se uspostavi primarna selekcija otpada na celoj teritoriji opštine, smanji količina biorazgradivog otpada u ukupnom komunalnom otpadu, izgradi sistem za bezbedno upravljanje otpada koji pripada posebnim tokovima i edukuje stanovništvo o uticaju otpada na čoveka i životnu sredinu. Da bi se krenulo u realizaciju postavljenih ciljeva, radna grupa izradila je Lokalni Plan upravljanja otpadom, strateški dokument kojim su definisane brojne mere i aktivnosti.
U fokusu:
EP: Šta sve predviđa Lokalni Plan upravljanja otpadom?
Milan Stamatović: Lokalni Plan upravljanja otpadom predviđa ukupno pet mera. Uprkos otežanim okolnostima, koje je prouzrokovala pandemija koronavirusa, otpočelo se sa realizacijom svih predviđenih aktivnosti. Prva mera odnosi se na jačanje tehničkih i ljudskih kapaciteta KJP „Zlatibor” Čajetina. To podrazumeva obezbeđivanje odgovarajuće stacionirane komunalne infrastrukture, redovno obnavljanje komunalne opreme i jačanje ljudskog resursa. Sve su to preduslovi za realizaciju ostalih mera i aktivnosti. Druga mera se odnosi na izgradnju efikasnog i održivog sistema selekcije dnevnog otpada na mestu nastanka po principu suvi otpad – mokri otpad i predaja visokokvalitetnog suvog otpada u centar za završnu selekciju u Regionalni centar za upravljanje otpadom Duboko. Treća mera obuhvata tretman otpada. U opštini Čajetina planiraju se tri načina zbrinjavanja biorazgradivog otpada: u kućnim komposterima i u urbanom delu opštine gde god je to prihvatljivo, za ishranu domaćih životinja na seoskom području i na centralnoj kompostani. Četvrtom merom je planirana izgradnja sistema za bezbedno prikupljanje posebnih vrsta otpada PVO i obezbeđenje odgovarajućih posebnih tokova u skladu sa zakonom. Peta mera se odnosi na podizanje nivoa znanja, svesti o uticaju otpada na čoveka i životnu sredinu, lične odgovornosti, međusobnog poverenja i kreiranje pozitivnih navika svih učesnika u procesu zbrinjavanja otpada.
EP: Šta se trenutno radi na projektu Primarne selekcije otpada?
Milan Stamatović: Trenutno se radi na izradi projekta i pribavljanju građevinske dozvole za izgradnju reciklažnog dvorišta. To je prostor na koji će se na bezbedan način dovoziti sve vrste otpada, prihvatati u posebnim kontejnerima i tu predavati ovlašćenim operaterima na konačan tretman, a u skladu sa zakonom. Pri kraju je izrada studije izvodljivosti kojom će biti data rešenja za izbor tehnologije i kapaciteta centralne kompostane. Kompostana je postrojenje za biološki tretman mokrog otpada (zeleni otpad iz dvorišta i sa javnih površina, otpad od pripremanja hrane, higijenski ulošci, pelene za jednokratnu upotrebu, upotrebljavane maramice za jednokratnu upotrebu, pepeo svih vrsta, opušci) i otpadnog mulja iz postrojenja za tretman upotrebljavanih komunalnih voda. Do sada su izgrađena tri, a u planu je da do kraja godine budu završena još dva reciklažna ostrva. To je prostor koji je izgrađen za privremeni prihvat primarno selektovanih vrsta otpada, koji je skladišten u posebnim posudama, a do upućivanja na reciklažno dvorište.
Opština Čajetina je obezbedila lokaciju (deponija Bregovi) za bezbedno odlaganje inertnog građevinskog otpada i inertnog otpada od rušenja građevinskih objekata. U toku je završna faza izrade studije opravdanosti i priprema projekta za izdavanje građevinske dozvole za izgradnju međuobjekta za pretovar otpada životinjskog porekla, koji će se dalje transportovati u ovlašćene kafilerije. Intenzivno se radi na izgradnji poslovnog objekta KJP „Zlatibor” koji obuhvata: upravno administrativni prostor, radionice za održavanje komunalne opreme, prostor za garaže i kontejnere, privremenu prihvatno pretovarnu stanicu za sve vrste otpada koje su u nadležnosti KJP „Zlatibor” (do izgradnje reciklažnog dvorišta) i prostor za skladištenje agregata za zimsku službu za održavanje puteva. Sve ovo su preduslovi za pokretanje sistema primarne selekcije otpada koji će započeti u narednoj godini.
Intervju vodila: Milica Radičević
Tekst u celosti možete pročitati u Magazinu Energetskog portala RECIKLAŽA.
