Azot-suboksid (N2O) je gas sa efektom staklene bašte koji je oko 300 puta snažniji od ugljen-dioksida (CO2), a njegova koncentracija u atmosferi i dalje raste. Iako su ljudske aktivnosti poznate kao glavni uzrok emisija N2O, naučnici su otkrili do sada nepoznat prirodni proces koji doprinosi njegovom nastanku.
Studiju su sproveli mikrobiolozi sa Univerziteta Južne Danske (SDU) i Univerziteta u Granadi, a predvodila ju je Elizabet Leon-Palmero koja je tokom istraživanja radila na oba univerziteta.
Opisivali su novootkriveni mehanizam koji proizvodi N2O, a studija je objavljena u časopisu Science.
„Tradicionalno, udžbenici opisuju N2O kao nusproizvod mikrobioloških procesa, gde bakterije i arheje ‘konzumiraju’ azot. Azot često potiče iz poljoprivrednih đubriva, a kada se njegov višak ispere u vodene ekosisteme, mikrobiološka aktivnost oslobađa N2O u atmosfer”, navode iz SDU.
Sunčeva svetlost pokreće proces
Međutim, nova studija otkriva da se N2O može proizvoditi i abioticki – to jest bez učešća mikroorganizama.
Pročitajte još:
- Skladištenje ugljen dioksida rešenje za klimatske promene?
- Emisije ugljen dioksida dostigle rekord u 2017. godini
- Izdvajanje ugljenika: Nova tehnika koja može pretvoriti ugljen dioksid u gorivo
Istraživači su identifikovali hemijski mehanizam pokrenut sunčevom svetlošću i anorganskim azotom, koji su nazvali „foto-hemo-denitrifikacija”.
Eksperimente su sproveli u dva slatkovodna rezervoara na jugoistoku Španije i u Baltičkom moru. Njihova otkrića su dosledno pokazivala značajan porast koncentracije N2O u vezi sa izlaganjem sunčevoj svetlosti. Proces je najintenzivniji u blizini površine vode i opada sa dubinom, jer prodor sunčeve svjtlosti postaje slabiji.
„Fascinantno je otkriti potpuno novi put za formiranje N2O. Već poznajemo nekoliko mikrobioloških mehanizama, ali ovo otkriće dodaje još jedan sloj složenosti celoj slici”, kaže profesor Bo Tamdrup, jedan od autora studije.
Istraživači procenjuju da bi foto-hemo-denitrifikacija mogla biti važan izvor globalnih emisija N2O iz površinskih voda. Ovaj proces je posebno izražen u površinskim vodama bogatim azotom, kao što su fjordovi, priobalne zone i tropske oblasti, gde je sunčevo zračenje intenzivno.
Energetski portal
