Nacionalna uprava za okeane i atmosferu (NOAA), objavila je godišnji Izveštaj o Arktiku (eng Arctic Report Card) u okviru kojeg su izneti novi dokazi o bržem zagrevanju ovog dela sveta u odnosu na ostatak, što kroz zagrevanje vazduha, okeana i zemlje utiče na ekosisteme i zajednice širom ovog područja.
Leto 2023. donelo je najtoplije ikad zabeležene površinske temperature vazduha, a sveukupno gledano to je bila šesta najtoplija godina na Arktiku od 1900. godine, od kada se i prate temperature.
Obim morskog leda nastavlja da opada, a podaci pokazuju da se srednja temperatura površine mora u tom području povećava za oko 0,5 stepeni Celzijusa po deceniji. Takođe, ovaj region, izostavljajući Čukotsko more, Boforovo more i Kanadski arhipelag, pokazuje povećano cvetanje fitoplanktona u okeanu. Fenomen poznatiji kao cvetanje algi, predstavlja ubrzanje rasta ovih organizama što dovodi do toksičnih posledica po morski živi svet odnosno ribe, školjke, morske sisare i ptice, ali i ljude. Najveći rast beleži se u Barencovom moru i Evroazijskom Arktiku koji pokazuje porast od skoro 60 odsto u period od 2003. do 2023. godine.
Pročitajte još:
- OTKRIVEN DREVNI REČNI PEJZAŽ ISPOD LEDENOG POKRIVAČA ISTOČNOG ANTARKTIKA
- MORSKI LED NA ANTARKTIKU DOSTIGAO REKORDNO NIZAK NIVO
- ZAŠTO SE NAJVEĆA SANTA LEDA POKRENULA POSLE 30 GODINA MIROVANJA?
Globalno zagrevanje dovodi i do porasta nivoa mora, a podaci iz Izveštaja pokazuju da je od kraja poslednjeg glacijalnog maksimuma, porast nivoa mora poplavio kopneni permafrost koji okružuje Arktički okean. Ovo je dovelo da gotovo milion kvadratnih milja, odnosno 2,5 miliona kvadratnih kilomentara podmorskog permafrosta postane podložno otapanju.
Pojašnjenja radi, poslednji glacijalni maksimum jeste najnoviji period u istoriji zemlje kada je ledeni pokrivač imao najveću površinu, a nivo mora bio za preko 120 metara niži nego danas. Treba istaći i opasnost od topljenja permafrosta, koji predstavlja zamrznuto tlo koje se nalazi na temperaturi ispod nule najmanje dve godine bez prekida, a često je reč i o hiljadama godina. U njemu se nalaze ostaci biljnih i životinjskih vrsta kojima led nije dozvolio da se raspadnu, međutim otapanjem ovog tla doći će do oslobađanja velikih količina organskih materija koje će kroz raspadanje ispuštati značajne količine metana i ugljen-dioksida.
Pokazatelj globalnog zagrevanja jeste i ozelenjavanje ovih područja, koje je u 2023. godini najjače bilo u severnoj Aljasci, kopnenoj Kanadi i južnom Bafinovom ostrvu. Tundra je karakteristična za ova područja, koja su hladna i bez dovoljno vlage za rast drveća. Ovaj biom čine žbunje, mahovina, lišajevi, trava i slične biljke koje rastu u tankom sloju tokom relativno kratkog perioda godine kada dođe do odmrzavanja. Međutim, usled globalnog zagrevanja, sateliti beleže učestalije ozelenjavanje ovakvih predela.
Energetski portal
