Evropska agencija za životnu sredinu (EEA), objavila je brifing pod nazivom Kako klimatske promene utiču na morski život, koji, između ostalog, ukazuje na potencijalna područja za koja postoji zabrinutost i u kojima morski život može da bude više pogođen posledicama klimatskih promena u odnosu na ostala područja.
U odnosu na to, navodi se da su evropska morska područja nejednako ranjiva na klimatske promene. Primera radi, Baltičko i Jadransko more, odnosno poluzatvorena mora i plitka priobalna područja, više su podložni klimatskim promenama u poređenju sa dubljim priobalnim područjima.
Klimatske promene na različite načine negativno utiču na morski život, a kao ključni faktori izdvajaju se povećanje nivoa ugljen-dioksida u atmosferi, porast globalnih temperatura, kao i niži nivo kiseonika u vodi.
Upravo ovo dalje dovodi i do zakiseljavanja okeana i njegovog zagrevanja, kao i deoksigenacije (smanjenja kiseonika u okeanu). Kada ove pojave deluju istovremeno, nazivaju se smrtonosni tri zato što morski biodiverzitet i ekosistem čine ranjivijim.
Pročitajte još:
- TOPLOTNI TALAS DONEO NOVE REKORDNE TEMPERATURE OKEANA
- VIŠE TEMPERATURE U OKEANIMA – EKSTREMNIJE VREMENSKE NEPRILIKE NA KOPNU
- GLOBALNI OKEAN DOSTIGAO REKORDNO VISOKU TEMPERATURU
Zakiseljavanje okeana
Najvećim delom do ove pojave dolazi usled emisija ugljen-dioksida, a opasnost po morski svet ogleda se u tome da se smanjuje dostupnost kalcijum karbonata za organizme. Posebno ugroženi organizmi su korali, mekušci i neke vrste planktona. Istraživanja pokazuju da se zakiseljavanje okeana brzo povećava, štaviše, za oko 30 odsto u odnosu na predindustrijski period.
Zagrevanje vode
Zagrevanje mora naročito se zapaža od 1970-ih godina, a da se trend nastavlja i danas pokazala su meranja iz aprila 2023. godine, kada je zabeležena nova rekordna prosečna svetska temperatura površine mora – 21,1oC. Promena temperature menja metabolizam organizama, povećavajući, recimo, potrebu za kiseonikom. Ovakva klima za neke domaće vrste može da bude smrtonosna, a ujedno može da otvori put onim vrstama koje do sada nisu bili na tom području. Na taj način nove vrste mogu postati invanzivne i dodatno naštetiti domaćim.
Deoksigenacija
Gubitak kiseonika u morskoj vodi direktno je vezan za porast temperature vode, a osvrćući se na prethodno pomenuto, to može predstavljati dodatan problem zato što organizmi u toplijoj vodi imaju i veću potrebu za kiseonikom. Topnija voda ima manju sposobnost da zadrži rastvoren kiseonik.
Pored Baltičkog i Jadranskog, delovi Severnog mora su isto posebno ranjivi. Takođe, otkriveno je da postoje ugrožena područja i u severoistočnom Atlantskom okeanu. Čak i u ovakvim područjima postoje više i manje ugrožene vrste, a one koje su najviše pogođenje klimatskim promenama jesu one koje žive na dnu okeana.
Energetski portal
