Ujedinjene nacije proglasile su 11. decembar za Međunarodni dan planina i od tada se obeležava već 20 godina, kako bi se stvarala svest o značaju planina u našim životima, istakle mogućnosti i ograničenja u razvoju planina i izgradilo savezništvo koje će doneti pozitivne promene na globalnom nivou ljudima i životnoj sredini u planinama.
Ovi predeli predstavljaju dragulj i plene ljudsku maštu svojom lepotom i prostranstvom, a ono što ih čini posebno značajnim jeste to što igraju ključnu ulogu u blagostanju naše planete, utičući na globalne ekosisteme, klimu i zajednice.
Štaviše, planine nastanjuje oko 15 odsto svetske populacije, a koliko su značajne i za ostali deo stanovništva govori podatak da su one izvorište svih velikih reka. One obezbeđuju pitku vodu za više od polovine ljudi na planeti. Planine čine oko 24 odsto kopnene mase na Zemlji, a ujedno i dom za gotovo polovinu svetskih žarišta biodiverziteta i 30 odsto najznačajnijih oblasti biodiverziteta.
Međutim, planinski ekosistemi su ozbiljno i sve više pogođeni gubitkom biodiverziteta, klimatskim promenama i degradacijom zemljišta.
Pročitajte još:
- PREDEO IZUZETNIH ODLIKA „PLANINA CER“ – NOVO ZAŠTIĆENO PRIRODNO DOBRO
- CRNI SUP, NAJVEĆA PTICA BALKANA, PRIMEĆEN NA STAROJ PLANINI
- EEA: REŠENJA ZASNOVANA NA PRIRODI IMAJU KLJUČNU ULOGU U IZGRADNJI KLIMATSKE OTPORNOSTI EVROPE
Obnova planinskih ekosistema
Ovogodišnja tema Međunarodnog dana planina je obnova planinskih ekosistema, a odluku o temi svake godine donosi Organizacija Ujedinjenih nacija za hranu i poljoprivredu (FAO). Od godine do godine one su različite, fokusirajući se na konkretna pitanja kao što su, recimo, slatka voda, mir, biodiverzitet ili klimatske promene. Tema obnove planinskih ekosistema, izabrana je kako bi se planine potpuno uključile u UN-ov program Decenije obnove ekosistema od 2021 – 2030, koji zajedno realizuju Organizacija UN-a za hranu i poljoprivredu i UN-ov Program za životnu sredinu. Pomenuti Program treba da podstakne podršku od strane politike, obezbedi naučna istraživanja, kao i finansijske podsticaje koji će omogućiti da se napori u obnovi ovih ekosistema značajnije unaprede.
Pet godina akcije za razvoj planinskih regiona
Rezolucija Generalne skupštine Ujedinjenih nacija (UNGA) 77/172 proglasila je period 2023 –2027 za pet godina akcije za razvoj planinskih regiona, kako bi se povećala svest međunarodne zajednice o problemima sa kojima se suočavaju planinske zemlje i dala novi podsticaj međunarodnim naporima za rešavanje ovih problema.
Teorija promene razvijena za Pet godina akcije zasniva se na prepoznavanju da su promene ponašanja i institucionalno vođstvo potrebni za rešavanje osnovnih uzroka ranjivosti planinskih naroda i ekosistema. Ova akcija podrazumeva zaustavljanje degradacije ekosistema i neodrživo korišćenje prirodnih resursa, proširenje pravne zaštite od prirodna područja, jačanje saradnje i zajedničkih inicijativa među planinskim zajednicama i da zemlje širom sveta promovišu održivi razvoj planinskih područja za dobrobit ljudi, planeta, mir i prosperitet.
Očuvanje planina Srbije
Povodom Međunarodnog dana planina Planinarski savez Srbije organizuje za ljubitelje prirode, sve koji vole zdrav način života i planinare brojne akcije, pešačenje i uspone. Uređuju se planinske staze, putevi, izvori, izletišta, a pokrenut je i planinarski turizam. Poznati su turistički centri u Srbiji i etno područja sa očuvanim prirodnim i ekološkim vrednostima.
U našoj zemlji ima oko 160 planina od kojih su mnoge ugrožene izgradnjom, krivolovom i prekomernim razvojem turizma i urbanizacije.
Planinarski savez Srbije, društva, klubovi i članstvo pomažu u očuvanju planinske prirode kroz programe rada i aktivnosti. U savezu navode sa su kao organizacija spremni za planiranje, uređivanje i održavanje mreže planinarskih staza i pešačkih puteva. Savez održava oko 7.000 kilometara staza i puteva u Srbiji.
