U poslednje vreme mediji posvećuju mnogo pažnje zagađenju vazduha. Slušamo kako je vazduh koji dišemo zagađen, na nekim mestima manje ili više, i kako bi mogao imati određene posledice po nas.
Ali, čime je taj vazduh zagađen? Kakve posledice ostavlja po naše zdravlje i kako do zagađenja uopšte dolazi? Mnogi od nas nikada nisu imali prilike da uče o ovome a oni koji jesu možda su i zaboravili. Mediji koji nam plasiraju ovakve informacije odnose se prema nama kao da smo svi do jednog ekološki stručnjak i one nekada mogu delovati zastrašujuće ili zbunjujuće. Ali, ne brinite, mi smo tu da vam pomognemo sa svim vašim ekološkim nedoumicama. Pa da počnemo.
Šta je zagađenje vazduha?
Vazduh je smeša prirodnih gasova i sitnih čestica koje imaju stalan sastav i koje se nalaze u stabilnoj ravnoteži. Međutim, vazduh iznad mnogih gradova danas je mračan i sumoran a horizont nestaje u izmaglici smoga koji je posledica zagađenja.
Zagađenje vazduha podrazumeva prisustvo hemikalija, čestica ili bioloških materija koje nanose štetu čoveku ili drugim živim bićima, tj. narušavaju prirodnu sredinu u atmosferi. Čestice koje narušavaju ravnotežu materija vazduha nazivaju se polutanti. Najčešći polutanti su ugljen-monoksid, ugljen-dioksid, sumpor-dioksid, oksidi azota, pepeo i čađ.
Uzroci zagađenja vazduha
Uzroci zagađenja vazduha mogu biti prirodni ili antropogeni (oni za koje je odgovoran čovek). Prirodni uzroci zagađenja vazduha su prirodne pojave poput deflatacije (raznošenje zemlje i peska vetrom), vulkanskih erupcija, požara, mineralnih i termalnih izvora koji oslobađaju ugljen-dioskid, sumpor-vodonik ili metan, kosmička prašina koja iz kosmosa ulazi u atmosferu kao i okeani koji zbog procesa koji se odvijaju u njima oslobađaju određene materije.
U veštačke izvore zagađenja spadaju procesi vađenja i obrade minerlanih sirovina, hemijska industrija,sagorevanje uglja, poljoprivreda, saobraćaj, elektrane i dr.Kada je reč o antropogenom zagađenju najveći uzroci su saobraćaj i industrija. Prilikom sagorevanja različitih oblika goriva u motorima ili fabrikama ispušta se velika količina štetnih materija u atmosferu.
Kako zagađenje vazduha utiče na zdravlje?
Polutanti ili čestice zagađenja su toliko sitne da ne samo što dospevaju u naša pluća već ulaze i u naš krvni sistem. Veće čestice stižu samo do nosa dok manje stižu i do mozga. Postoje istraživanja koja ukazuju na to da bi čestice azot-dioksida mogle da utiču na raskidanje veza među moždanim ćelijama i utiču na pojavu demencije. Zagađen vazduh može da prouzrokuje razne kradiovaskularne probleme uključujući i srčani udar a tuču na povećan rizik i od bolesti pluća i moždanog udara.
Kako se boriti protiv zagađenja vazduha?
Razne države se bore protiv zagađenja vazduha različitim zakonima koje ograničavaju zagađivače . To podrazumeva da vlasnici postrojenja koja zagađuju moraju da ulože u moderne sisteme filtracije vazduha. U nekim gradovima saobraćaj na dizel motor se ograničava ili potpuno zabranjuje dok se za električna vozila daju subvencije od strane države. Takođe, protiv zagađenja vazduha pomaže zelenilo pa mnogi gradovi nalaze inovativne načine da postave što više biljaka u urbane centre.
Na individualnom nivou možete doprineti čistijem vazduhu tako što ćete manje koristiti svoja kola a više javni saobraćaj, bicikl ili jednostavno češće ići peške.
Zemlje sa najzagađenijim vazduhom u gradovima su Iran, Indija, Saudijska Arabija, Kamerun i Kina. Prema podacima Svetske zdravstvene organizacije u Srbiji godišnje prerano umre oko 5 400 ljudi zbog zagađenog vazduha.
