Opština Paraćin pripada Pomoravskom okrugu, tačnije srednjem Pomoravlju u centralnom delu Srbije. 2011. godine proglašena je za opštinu sa povoljnim poslovnim okruženjem od strane Nacionalne alijanse za lokalni ekonomski razvoj. 2014. godine potpisala je Sporazum o saradnji sa Stalnom konferencijom gradova i opština za pružanje stručne podrške za izradu energetskog plana opštine, a koji predviđa usvajanje Programa unapređenja energetske efikasnosti opštine do aprila 2015. godine.
Energetski portal Srbije istraživao je kakva je investiciona klima za ulaganje u ovu opštinu i koji su njeni aktuelni projekti održivog razvoja.
Sa predstavnicima Paraćina razgovarali smo na temu održivog razvoja opštine, tačnije tekst je nastao u saradnji sa stručnim saradnicima Kancelarije za lokalni ekonomski razvoj i dijasporu iz Paraćina (Ivan Ružić, Irena Milošević) i uz pomoć samostalnog stručnog saradnika JP „Direkcija za izgradnju“ (Jugoslav Nikolić).
EP: Kako biste ocenili investicionu klimu za ulaganje u opštinu Paraćin?
PARAĆIN: Lokalna samouprava postavila je kao jedan od prioriteta svog rada uspostavljanje pozitivne klime i olakšavanje rada postojećim privrednim subjektima, a posebno je posvećena privlačenju novih investicija. Zato je 2011. godine kao potvrdu dobila Sertifikat NALED-a da je opština sa povoljnim poslovnim okruženjem.
EP: Kojim prirodnim resursima i potencijalima iz obnovljivih izvora energije raspolaže opština Paraćin?
PARAĆIN: Potencijal opštine Paraćin u oblasti korišćenja solarne energije je značajan jer se opština nalazi u području koje karakteriše veliki broj sunčanih dana. Najveća insolacija je u periodu od juna do septembra. Po pitanju mogućnosti korišćenja energije vetra, potencijal je takođe veliki, jer je jedna od osnovnih karakteristika ovog područja učestalost pojave košave koja duva u svim godišnjim dobima. Ispitivanja koja su vršena od strane Agencije za energetsku efikasnost potvrdila su ovu konstataciju. Takođe, postoje uslovi za izgradnju malih hidroelektrana, a ispitivanja u predhodnom periodu su potvrdila i postojanje značajnog prisustva geotermalnih voda na teritoriji cele opštine.
Realizovani projekti održivog razvoja:
ENERGETSKA EFIKASNOST (EE)
2004 – 2013. godine zamenjeno je preko 1.400 živinih svetiljki svetiljkama sa NaVP izvorom svetlosti u sistemu javnog osvetljenja.
2006 – 2007. godine zamenjena je stolarija na objektima: OŠ „Momčilo Popović“, OŠ „Đura Jakšić“, OŠ „Radoje Domanović“, OŠ „Stevan Jakovljević“, Srednjoškolskog centra, Biblioteke, Muzičke škole.
2007 – 2009. godine izvršena je rekonstrukcija sistema grejanja i prelazak na grejanje na gas objekta Biblioteke i Muzičke škole, Kulturnog centra, zgrade opštinske uprave, OŠ „Momčilo Popović“, OŠ „Đura Jakšić“, Pozorišta.
2009. i 2010. godine izvršena je rekonstrukcija gasne kotlarnice objekta Srednjoškolskog centra, izgrađen novi toplovod i ugrađeni su kalorimetri.
OBNOVLJIVI IZVORI ENERGIJE (OIE)
2011. i 2012. godine urađen projekat i urađene istražne bušotine za ispitivanje potencijala geotermalnih voda u turističkom naselju Sisevac, vrednost projekta 7,5 miliona dinara, u koji su investirali opština Paraćin i Fond za zaštitu životne sredine Republike Srbije.
Planirani projekti održivog razvoja:
UPRAVLJANJE OTPADOM
2011. godine opština Paraćin potpisala je sa Ministarstvom za infrastrukturu i energetiku, ugovor o sufinansiranju za izgradnju i opremanje Reciklažnog centra; urađen je Glavni projekat i započeti su radovi na izgradnji koji još uvek nisu okončani.
2013. godine potpisan je memorandum između Opštine Paraćin i kompanije „Holcim Srbija“ o saradnji za izgradnju Reciklažnog centra koji će se graditi sredstvima ove kompanije.
EE
2014. godine će se uraditi Glavni projekat za rekonstrukciju sistema grejanja i uvođenje grejanja na gas u objektu OŠ „Radoje Domanović“; vrednost investicije 6 miliona dinara, a projekat će se realizovati u narednom periodu.
2012. godine su odobrena sredstva u iznosu od 32 miliona dinara od strane Vlade RS za sanaciju krova i zamenu stolarije na objektu Gimnazije i Mašinske škole.
2009. god. urađen je i Glavni projekat uvođenja daljinskog upravljanja sistemom javnog osvetljenja, vrednost investicije 100 miliona dinara, za projekat su potrebna izuzetno velika sredstva, tako da se planira sprovođenje projekta u više faza, zavisno od sredstava kojima će se raspolagati.
2006. godine urađeni su glavni projekti za rekonstrukciju sistema grejanja i uvođenje grejanja na gas u objektima predškolske ustanove „Bambi“ i „Kolibri“, vrednost investicije 8,5 miliona dinara.
OIE I EE
2009. god. izrađen je Glavni projekat za rekonstrukciju sistema grejanja i ugradnju solarnih kolektora za grejanje bazenske i sanitarne vode u objektu SRC 7. juli, vrednost investicije je 15 miliona dinara, a projekat još nije realizovan zbog nedostatka sredstava.
OIE MHE
Planirani projekti malih hidroelektrana u opštini Paračin su: MHE Popovac 98kW, MHE Zabrega 99kW, MHE Izvor 100kW, Grza 101kW.
EP: Koliko u proseku traje izdavanje potrebnih saglasnosti i dozvola investitorima u građevinske objekte poput postrojenja obnovljivih izvora energije? Da li je pojednostavljen proceduralni tok i da li se ubrzava put komplikovanih procedura?
PARAĆIN: U opštini Paraćin postupak je kraći i često iznosi 2 do 3 dana, ukoliko je dokumentacija kompletna i uredna. Po zakonu, informaciju o lokaciji izdaje organ nadležan za izdavanje lokacijske dozvole u roku od 15 dana od dana podnošenja zahteva.
Da bi dobila lokacijsku dozvolu stranka treba da nadležnom organu dostavi kopiju plana parcele, tj. list nepokretnosti, koji se dobijaju od strane RGZ SKN. Pre svega, stranka se obraća RGZ sa ciljem dobijanja kopije plana parcele, izvoda iz katastra podzemnih instalacija i lista nepokretnosti. Od EPS je potrebno dobiti tehničke uslove za priključak na elektromrežu. Od JKP je potrebno dobiti tehničke uslove za priključak na vodovod i kanalizaciju. Od „Telekom Srbija a.d.“ potrebno je pribaviti uslove za TK priključak.
U opštini Paraćin kompletiranje dokumentacije se vrši po službenoj dužnosti, ali se ostavlja mogućnost da investitor to učini i sam.
Opštinska komunalna preduzeća izdaju potrebne uslove u roku od 7 dana, dok se od republičkih nadležnih institucija na uslove čeka okvirno do 30 dana.
Građevinska dozvola se, kako Zakon o planiranju i izgradnji predviđa, izdaje rešenjem, u roku od 8 dana od podnošenja urednog zahteva opštinskom organu nadležnom za izdavanje dozvole. U opštini Paraćin postupak je kraći i često iznosi do 2 dana, ukoliko je dokumentacija kompletna i uredna.
Dokumenta koja investitor mora da dostavi su: lokacijska dozvola (kopija), idejni ili glavni projekat, list nepokretnosti, kao i saglasnosti javnih preduzeća i ustanova u slučajevima kada je to propisano, poput saglasnosti JP „Putevi Srbije“, MUP RS – Sektor za vanredne situacije, JP „Srbija vode’“, eventualno saglasnost na studiju o proceni uticaja na životnu sredinu od nadležnog odeljenja opštinske uprave, te neretko i saglasnosti Zavoda za zaštitu spomenika kulture.
EP: Šta opštinska uprava čini kako bi privukla investitore? Kakvu vrstu usluga, povlastica i pomoći pruža? Ima li stimulativnu poresku politiku, mogućnosti za privatno–javna partnerstva?
PARAĆIN: U opštini Parćin postoji Kancelarija za lokalni ekonomski razvoj koja stoji na raspolaganju kako postojećim privrednicima tako i potencijalnim investitorima koji žele da svoja proizvodna postrojenja izgrade u našoj opštini. U zavisnosti od interesovanja i potreba investitora Kancelarija za lokalni ekonomski razvoj pruža neophodne informacije i pronalazi adekvatne lokacije, pruža pomoć pri komunikaciji sa drugim ustanovama kako opštinskim tako i republičkim za pribavljanje neophodne dokumentacije za realizaciju investicije.
Opština Paraćin svojom odlukom nudi investitorima posebne pogodnosti na plaćanja naknade za uređenje građevinskog zemljišta za objekte preko 1.000m2, u zavisnosti od broja zaposlenih radnika:
– Za zapošljavanje 50 i više radnika postoji mogućnost oslobađanja od plaćanja naknade;
– Umanjenje od 30% za plaćanje odjednom;
– Za zapošljavanje 6 radnika umanjuje se 3%;
– Za svakog narednog radnika umanjuje se još 0,5% po radniku;
– Mogućnost odloženog plaćanja na 120 mesečnih rata (10 godina).
Naknada za uređenje građevinskog zemljišta obračunava se po m2 bruto razvijene površine i u VI zoni iznosi 13€/m2.
Preduzetnici i prаvnа licа koji su premа zаkonu kojim se uređuje rаčunovodstvo rаzvrstаnа u mаlа prаvnа licа, а imаju godišnji prihod do 50.000.000 dinаrа, ne plаćаju komunаlne tаksu zа isticаnje firme nа poslovnom prostoru.
Strateški projekti i prioriteti opštine
Prema Akcionom planu Strategije održivog razvoja opštine Paraćin za period od 2008–2017. godine definisani su sledeći prioritetni projekti:
-Infrastrukturno opremanje Industrijske zone Zmič i razvoj novih industrijskih rаdnih zonа;
-Pripremа studijа izvodljivosti i аnаlizа invesiticionih potencijаlа;
-Atаrski putevi;
-Program razvoja turizma za opštinu Paraćin 2014–2019. godine;
-Rаzvoj i promocijа prepoznаtljivih turističkih proizvodа i progrаmа Pаrаćinа;
-Vizitorski centri (Sisаvаc i Grzа);
-Rаzvoj i unаpređenje seoskih turističkih potencijаlа i kаtegorizаcijа rurаlnih smeštаjnih kаpаcitetа, domаće rаdinosti;
-Vаlorizаcijа turističkih potencijаlа uz Koridor 10 (opremаnje objekаtа, potrebnom turističkom infrаstrukturom – Sisevаc, 7.juli);
-Rekonstrukcijа glаvnog dovodа sistemа vodosnаbdevаnjа sа izvorištа Sveta Petkа u Izvoru;
-Rekonstrukcijа cevovodа Izvor Pаrаćin, izgrаdnjа novog cevovodа Toplik Dаvidovаc i povećаnje rezervoаrskog prostorа nа Kаrаđorđevom brdu.
U opštinskoj upravi postoji permanentno usavršavanje zaposlenih kroz razne vidove obuka i seminara koji organizuju stručne organizacije u svim oblastima koje spadaju u delokrug jedinice lokalne samouprave.
EP: Ima li opština Paraćin ima strategiju održivog razvoja i lokalni akcioni plan?
PARAĆIN: Opština Paraćin ima Strategiju održivog razvoja za period od 2008–2017. godine, u kojoj postoji oblast posvećena zaštiti životne sredine, sa definisanim problemima kao i specifičnim ciljevima za njihovo otklanjanje i unapređenje zaštite životne sredine. Postojećim Akcionim planom predviđeni prioritetni projekti za realizaciju u oblasti zaštite životne sredine.
2010. godine SO-e Paraćin donela je Odluku o naknadi za zaštitu i unapređenje životne sredine opštine Paraćin. U skladu sa Zakonom o zaštiti životne sredine (Službeni gl. RS broj 135/04, 39/09, 72/09 и 43/11) i ovom odlukom, sredstva prikupljena ovom naknadom koriste se u celosti za finansiranje programa i projekata u oblasti zaštite i unapređenja životne sredine.
B.R.
