Generalna skupština Ujedinjenih nacija proglasila je 2013. godine 3. mart Svetskim danom divljih vrsta (WWD), jer je upravo na taj datum 1973. godine potpisana Konvencija o međunarodnoj trgovini ugroženim vrstama divlje flore i faune (CITES).
Tema za 2025. godinu usmerena je na efikasnije i održivije finansiranje zaštite divljih vrsta i izgradnju otpornije budućnosti za ljude i planetu. Trenutna finansijska sredstva nisu dovoljna da bi vlade ispunile nacionalne ciljeve u oblasti biodiverziteta. Prema podacima sa sajta WWD, godišnje se u očuvanje biodiverziteta ulaže oko 140 milijardi dolara, dok su realne potrebe procenjene na čak 820 milijardi dolara.
Globalni okvir za biodiverzitet Kunming-Montreal postavio je cilj da se svake godine obezbedi najmanje 200 milijardi dolara za zaštitu i očuvanje biodiverziteta. Takođe, planirano je da se do 2030. godine ukinu ili reformišu subvencije koje štete prirodi.
Razvijaju se i inovativni finansijski mehanizmi, poput obveznica za zaštitu divljih vrsta (Wildlife Conservation Bonds). Ovaj finansijski instrument Svetske banke omogućava privatnim investitorima da ulažu u projekte zaštite prirode, poput očuvanja nosoroga i njihovih staništa. Umesto oslanjanja isključivo na donacije, investitori dobijaju povrat sredstava na osnovu postignutih rezultata, dok Globalni fond za životnu sredinu pomaže u smanjenju rizika.
Kao dodatni podsticaj za ulaganje u očuvanje biodiverziteta, ističe se da polovina globalnog BDP-a zavisi od prirode. Primera radi, sektor ribarstva donosi više od 10 odsto BDP-a u pojedinim zemljama, ali je više od trećine morskih ribljih populacija ugroženo usled prekomernog izlova.
Svetska fondacija za prirodu (WWF) upozorava da su populacije više od 5.000 vrsta kičmenjaka u proseku opale za 73 odsto u periodu od samo 50 godina.
Zbog toga je 3. mart 2025. godine posvećen razmeni znanja i istraživanju inovativnih finansijskih rešenja za zaštitu divljih vrsta, o čemu se danas govori na centralnoj proslavi Ujedinjenih nacija u Ženevi.
Pročitajte još:
- Održiva marikultura – povećanje proizvodnje hrane iz mora uz očuvanje biodiverziteta
- Ekspedicija u Peruu otkrila 27 novih vrsta – skriveni dragulji biodiverziteta izašli na videlo
- Kali fond – Novitet u globalnoj borbi za biodiverzitet
Zaštita divljih vrsta u Srbiji
Prema podacima Zavoda za zaštitu prirode, u Srbiji je status zaštićenih vrsta dodeljen ukupno 860 divljih vrsta biljaka, životinja i gljiva, dok broj strogo zaštićenih vrsta iznosi 1783. To su vrste koje su nestale sa teritorije Srbije, ali su vraćene kroz programe reintrodukcije, kao i one koje su ugrožene ili specifične za ovaj region.
U susret ovom Svetkom danu, WWF Adrija je radila na postavljanju pet foto zamki na Staroj planini, koje su namenjenje za praćenje kretanja velikih zveri – medveda, vuka i risa. Cilj je da se utvrdi u kojoj meri su posledice klimatskih promena uticale na korisdore koje koriste ove životinje.
Kako ističu iz ove organizacije, najznačajniji uzroci nestanka divljih vrsta su širenje poljoprivrede i urbani razvoj, krčenje šuma, prekomerni ribolov, korišćenje neodrživih izvora energije i zagađenje mora, voda i kopna koji zatim dovode do nestanka staništa divljih vrsta, nestanka vode i klimatske krize.
Energetski portal
