Udruženje Dinarica u partnerstvu sa Svetskom organizacijom za zaštitu prirode (WWF) organizovalo je 22. februara 2018. godine u Doboju okrugli sto oko kojeg se diskutovalo o trenutnim mogućnostima učešća u konsultacijama o studijama procene uticaja na životnu sredinu i strateške procene uticaja na životnu sredinu u BiH.
WWF je okupio predstavnike relevantnih ministarstava Bosne i Hercegovine i entiteta, civilnog sektora, akademije, poslovnih subjekata i struke na okruglom stolu kako bi se otvoreno raspravljalo o potrebi učešća u konsultacijama o studijama uticaja na životnu sredinu.
Širom države postoje primeri projekata koji su bili odobreni uprkos tome što negativno utiču na okruženje zato što su studije, čija je svrha pomoći vlastima da donesu ekološki i društveno prihvatljive odluke, nekvalitetne i napravljene bez značajnijeg učešća javnosti. Nova naučna istraživanja se sprovode retko i nepotpuna su, podaci su često stari više od 25 godina što se u doba evidentnih klimatskih i drugih promena ne može smatrati relevantnim za donošenje odluka.
Kako bi doprineli rešavanju ovih problema, a s ciljem jačanja kapaciteta organizacija civilnog društva i zaninteresovane javnosti za efikasnije učešće u procesima donošenja odluka vezanih za životnu sredinu, u sklopu projekta „Civilno društvo zagovara ekološki prihvatljiv društveno-ekonomski razvoj“ (CO-SEED) izrađene su jednostavne liste provere. Jedan od ciljeva okruglog stola bio je i predstaviti liste za proveru ovih studija.
– Studije životne sredine su često vrlo opsežni, stručni i multidisciplinarni dokumenti, koji obrađuju teme za čije poznavanje treba imati posebna, stručna znanja. Iako postoji niz dokumenata koji su već dostupni a cilj im je olakšati pripremu i reviziju ovih studija, većina njih je usmerena prema stručnjacima i zakonodavcima pa se samo manji deo fokusira na one koji nisu stručnjaci u tom području, a žele izneti svoje mišljenje na najbolji mogući način. Za one koji se ne bave procjenama životnog okruženja, kao što su organizacije civilnog društva i članovi lokalne zajednice, teže je doći do informacija koje su predstavljene u takvim studijama, a samim time i dati konstruktivnu povratnu informaciju. To može dovesti do pogrešne percepcije da oni nisu verodostojni partneri u konsultaciji te da se njihovi komentari i mišljenja odbacuju ili nisu traženi. Kako bi ovo promenili, ciljano smo razvili ovaj dokument za organizacije civilnog društva i zainteresovanu javnost – istaknuo je Đorđe Stefanović, voditelj projekta CO-SEED u BiH.
– Često se dešava da nacrti studija ne budu dostupni na internet stranicama organa uprave, kao i da nisu dostupni u elektronskim formama. I sami smo u više navrata izgubili po nekoliko dana a i sredstva dok bi otišli do opštine i dobili primjerak studije, a često dobijemo odgovor da istu ne možemo kopirati već samo izvršiti uvid na licu mjesta. To je apsurdno i nemoguće kada je reč o studijama sa nekoliko desetina ili stotina stranica. Iako organ koji je nadležan za vođenje postupka od podnosioca traži da se nacrt studije dostavi i u elektronskoj formi, a u isto vreme studije u elektronskoj formi uopšte nisu dostupne za javnost, ili nisu lako dostupne. Građani i organizacije civilnog društva imaju poteškoće da na vrieme pristupe svim informacijama, angažuju stručnjake i pošalju na vreme kvalitetne komentare. Liste za proveru koje smo osmislili unutar projekta CO-SEED pomažu akterima civilnog društva da ubrzaju proces analize i da bez dublje stručne analize identifikuju nedostatke na koje mogu da dostave svoje primedbe, sugestije i komentare u kraćem vremenskom periodu – objašnjava Viktor Bjelić iz Centra za životnu sredinu Banjaluka.
Više od 20 predstavnika organizacija civilnog društva, medija, akademske zajednice, nadležnih ministarstava BiH i entiteta te poslovnog sektora učestvovalo je u radu okruglog stola. Tokom rasprave učesnici okruglog stola posebno su naglasili nedostatak prostorne planske dokumentacije što direktno ugrožava kvalitet ovih studija. Istakli su i potrebu za većim brojem stručnjaka u institucijama zaduženim za izdavanje dozvola te njihovom stalnom edukacijom.
Projekt „Civilno društvo zagovara ekološki prihvatljiv društveno-ekonomski razvoj (CO – SEED)“ pokrenut je na inicijativu WWF, a sprovodi se u Albaniji, Bosni i Hercegovini, Crnoj Gori, Srbiji i Turskoj, dok WWF Adria iz Hrvatske ima savjetodavnu ulogu u projektu. Liste s preporukama osmišljene unutar ovog projekta možete pronaći na našoj web stranici:
• http://co-seed.eu/assets/files/NPZh79JVNG-lista-za-provjeru-studija-o-procjeni-utjecaja-na-okolis-bihpdf.pdf
• http://co-seed.eu/assets/files/guRrRoX1Gh-lista-za-provjeru-studija-o-strateskoj-procjeni-uticaja-na-okolis-bihpdf.pdf
Liste su utemeljene na dokumentu Evropske komisije „Vodič za EIA: Osvrt na Studiju o uticaju na životnu sredinu“ iz 2001. godine.
Izvor: WWF Adria
