Da bi se javnosti predstavio značaj očuvanja prirode, u Srbiji je 2009. godine Zakonom o zaštiti prirode ustanovljen Dan zaštite prirode.
Ovaj dan u Srbiji se obeležava 11. aprila, jer je toga dana 1949. godine prvi put ustanovljen status jednog područja kao zaštićenog prirodnog dobra, a to su vodopadi u okviru Spomenika prirode „Velika i Mala Ripaljka“ na teritoriji opštine Sokobanja, navodi se u tekstu Zavoda za zaštitu prirode (ZZPS).
Povodom ovog dana održano je onlajn predavanje na temu Invazivne vrste koje je organizovao ZZPS u saradnji sa Centrom za kulturu „Vuk Karadžić“ iz Loznice.
Predavač Verica Stojanović, botaničar po struci, istakla je da su invazivne vrste strane vrste koje su se mahom raširile zahvaljujući čoveku. Ono što je karakteristično za sve invazivne vrste je to što one ugrožavaju biodiverzitet, a neke čak i zdravlje ljudi.
„Nove vrste uglavnom dolaze zahvaljujuči čoveku. Na primer, ukoliko čovek gaji neke ukrasne ili medonosne strane vrste, a zatim prilikom čišćenja dvorišta ili bašte baci te biljke na pogodno tlo, one se veoma brzo mogu razmnožiti i osvojiti čitav teren, te tako potisnuti domaće vrste“, ističe Stojanović.
Pročitajte još:
Ipak, ona dodaje da ne mora svaka strana vrsta da bude invazivna, ali one vrste koje se ponašaju kao invazivne jedne su od pet glavnih faktora koje ugrožavaju biodiverzitet, pa je oprez neophodan prilikom rukovanja sa bilo kojom stranom vrstom.
Stojanović ističe da je kod nas jedna od najrasprostranjenijih i najagresivnijih invazivnih vrsta američki javor, drvo koje je karakteristično za parkove. Iako je, kako kaže, ova vrsta doneta sa najboljom namerom na naše prostore, toliko je invazivna da je počela da osvaja šume i veoma ju je teško iskoreniti.
Kiselo drvo ili pajasen je još jedna invazivna vrsta koja se u Srbiji pretežno nalazi u okolini Loznice. Iako za sada nije potisnula domaće vrste, Stojanović savetuje da građani Loznice povedu računa kako kiselo drvo ne bi postalo invazivno jer, ukoliko se prenamnoži, jako ga je teško suzbiti.
„Do sada smo govorili isključivo o invazivnim vrstama koje predstavljaju pretnju po biodiverzitet, ali ima i onih koje predstavljaju pretnju po ljudsko zdravlje. Tu pre svega mislim na ambroziju kao jednu od najinvazivnijih biljaka koju je gotovo nemoguće uništiti. Kada dostigne zrelost, ambrozija oslobađa velike količine polena i tako ozbiljno ugrožava disajne organe“, navodi Stojanović.
Suzbijanje invazivnih vrsta daleko je teže nego što deluje jer upotreba hemijskih jedinjenja može da naškodi domaćim vrstama i zagadi zemljište, a naročito je opasno ukoliko koristimo hemikalije na invazivnim vrstama koje se nalaze blizu vode.
Ona dodaje da ni mehaničko uklanjanje nije uvek delotvorno, jer se pojedine invazivne vrste, kada ih posečemo ili iščupamo, još više razmnožavaju i tako osvajaju veće površine.
Bilo mi je zadovoljstvo da prisustvujem onlajn predavanju mr Verice Stojanović koja je na jasan i koncizan način predstavila problem invazivih vrsta u Srbiji, problem na koji svi moramo obratiti više pažnje kako bi sačuvali naša prirodna bogatstva i sprečili da invazivne vrste ugroze biodiverzitet u Srbiji.
