Šumski požari i nepregledna zgarišta u Brazilu izuzetno su štetni za globalnu klimu, no prema tvrdnjama naučnika, u gustim tropskim kišnim šumama se takođe kriju potencijalne smrtonosne infekcije.
S obzirom na to da se uništavanje brazilskih tropskih kišnih šuma ne zaustavlja, naučnici upozoravaju da njihovo krčenje ne predstavlja samo pretnju za klimu, već i nove rizike za ljudsko zdravlje. Velik broj svetskih naučnika potvrđuje teoriju da je trenutna pandemija KOVID-19 uzrokovana novim koronavirusom (SARS-CoV-2), povezana s onim što se događa u životnoj sredini. Isto tako, nekontrolirano krčenje tropskih kišnih šuma u Amazoniji ne donosi samo katastrofalne posledice za klimu, već oslobađa nove bolesti poput KOVID-19, te omogućuje da infekcije s divljih životinja pređu na ljude.
„Krčenje šuma u Amazoniji olakšava prenos novih i starih bolesti poput malarije“, tvrdi biolog i veliki poznavalac Amazonije dr Filip Firnsajd. „Povezanost deforestacije i širenja zaraznih bolesti samo je još jedna posledica nekontroliranog krčenja šuma, pored gubitka bioraznolikosti u području Amazonije i vitalnih klimatskih funkcija šuma u ciklusu kruženja vode u prirodi i smanjenju globalnog zagrevanja.“ Firnsajd je jedan od koautora istraživanja o uticajima krčenja Amazonije na širenja zaraznih bolesti i javno zdravlje koje je vodio Džoel Henrik Elvanger, a upravo je objavljeno u časopisu „Annals of the Brazil Academy“. „Mnoge ‘nove’ bolesti kod ljudi potiču od patogena koji se prenose s divljih životinja, kao što se dogodilo s novim koronavirusom. U Amazoniji živi ogroman broj životinjskih vrsta i njihovih patogena koji se mogu preneti na ljude“, rekao je dr Firnsajd.
Ova upozorenja nisu novijeg datuma
„Već najmanje dve decenije naučnici ponavljaju isto upozorenje: istovremeno sa širenjem stanovništva u području Amazonije raste i rizik od raznih mikroorganizama koji s gubitkom ravnoteže u okolini prelaze na ljude i izazivaju bolesti“, izjavila je za Dojče vele Ana Lusia Turino, doktorka ekologije na Federalnom univerzitetu Mato Groso (UFMT). „Zato vest o širenju novog koronavirusa otkrivenog u Kini, koji se ubrzo proširio u celom svetu, ne predstavlja iznenađenje. A kada virus koji nije deo naše evolucione istorije napusti svog prirodnog domaćina i uđe u ljudsko telo, tada nastaje haos.“ Dok je izolovana u ravnoteži sa svojim staništima, poput gustih tropskih kišnih šuma, ova vrsta virusa ne predstavlja pretnju za ljude. Do problema dolazi kada se ovaj prirodni rezervoar uništi i kada ga zauzimaju druge vrste.
Naučne studije objavljene godinama pre proglašenja trenutne pandemije KOVID-19 već su pokazale povezanost između gubitka šuma, širenja šišmiša u degradiranim područjima i koronavirusa. Dodatni primer je studija dr Anete Afelt, istraživačice sa Univerziteta u Varšavi, koja je zaključila da su visoke stope uništavanja šuma u poslednjih 40 godina u Aziji pokazatelj da bi sledeća ozbiljna zarazna bolest mogla doći upravo odatle. Dr Afelt je do ovog zaključka došla praćenjem traga prethodnih pandemija koje su pokrenuli drugi koronavirusi – SARS (Teški akutni respiratorni sindrom) 2002. i 2003. te MERS-CoV (Bliskoistočni respiratorni sindrom) 2012. godine.
Pročitajte još:
„Budući da je to jedna od regija s najintenzivnijim porastom stanovništva, gde su sanitarni uslovi i dalje loši i gde je stopa krčenja šuma vrlo visoka, jugoistočna Azija ima sve uslove da postane mesto gde se zaraze pojavljuju i/ili ponavljaju“, napisala je dr Afelt 2018. godine. „Ako se uništavanje Amazonije nastavi sadašnjim ubrzanim tempom“, kaže dr Turino, a ona se sve više pretvara u područje savane, „ne možemo ni zamisliti što bi odatle moglo proizaći po pitanju zaraznih bolesti.“
Brazilski institut primenjenih ekonomskih istraživanja (IPEA) proučavao je povezanost krčenja šuma s porastom bolesti u Amazoniji. Istraživanje iz 2015. godine, sprovedeno u 773 naselja u području Amazonije, pokazalo je da je svaki jedan odsto uništene šume uticao na porast slučaja malarije za 23 odsto! Povećana je i učestalost lišmanioze, bolesti koja se širi ugrizom peščane mušice (uzročnik bolesti je jednostanični parazit, bičar Leishmania infantum) te uzrokuje neredovnu povišenu telesnu temperaturu, opštu slabost, bledilo i povećane limfne čvorove.
Svakako valja istaći kako se krčenje brazilskih šuma praćeno katastrofalnim požarima posebno povećalo otkako je ekstremni desničar i „istaknuti“ poricatelj klimatskih promena Žair Bolsonaro postao predsednik Brazila u januaru 2019. godine.
Tolerisanje nezakonitosti
Sistem upozoravanja na deforestaciju (Sistema de Alerta de Desmatamento—SAD) Instituta za ljude i okolinu Amazonije (Imazon) ove je godine izvesti da je samo u martu uništena površina od 254 četvornih kilometara šuma, što je povećanje za 279 odsto u odnosu na isti mesec prošle godine. Ovaj podatak izaziva dodatnu zabinutost jer krčenje šuma u Brazilu tradicionalno započinje u junu, na kraju kišne sezone. Ove godine je, dakle, započelo tri meseca ranije. Bolsonaro i njegov ministar zaštite životne sredine Rikardo Sales otvoreno poriču ilegalno krčenje šuma, i to najvećim delom u zaštićenim područjima i područjima s autohtonim stanovništvom.
Čini se da agresivnom krčenju šuma radi širenja stočarstva i uzgoja soje, kao i tragačima za zlatom niko ne može stati na kraj. Amazonsko veće koje je predsednik Bolsonaro osnovao radi koordiniranja delovanja u regiji ne uključuje ni jednog naučnika, zaštitnika životne sredine ili amazonskog istraživača, kao ni bilo kojeg stručnjaka iz vladine agencije za okolinu IBAMA ili brazilske nacionalne indijanske fondacije za zaštitu Indijanaca (Fundação Nacional do Índio – FUNAI). Umesto toga, svi njegovi članovi su predstavnici oružanih snaga ili policije, a verovatnost da će učiniti nešto ozbiljno za zaustavljanje deforestacije jednaka je nuli. Uništenje Amazonije moglo bi imati katastrofalne posledice ne samo za svetsku klimu, već i za ljudsko zdravlje, a Brazil će postati jedna od najteže pogođenih zemalja.
Izvor: S.F./Ekovjesnik
