Na ovogodišnji Međunarodni dan čistog vazduha za plavo nebo, Ujedinjene nacije pozivaju vlade, kompanije, civilno društvo i pojedince širom sveta da se udruže u borbi protiv zagađenja vazduha – najvećeg ekološkog zdravstvenog rizika današnjice.
Zagađenje vazduha je najveći rizik po životnu sredinu u naše vreme. Ono takođe pogoršava klimatske promene, izaziva ekonomske gubitke i smanjuje poljoprivrednu produktivnost. Saradnjom preko granica, sektora i institucija moguće je smanjiti zagađenje zajedničkim ulaganjima vremena, resursa i napora.
Uticaj na zdravlje
Sitne, nevidljive čestice zagađenja prodiru duboko u pluća, krvotok i telo. Odgovorne su za trećinu smrti uzrokovanih moždanim udarom, hroničnim respiratornim bolestima i rakom pluća, kao i za četvrtinu smrti od srčanog udara. Ozon pri tlu, koji nastaje interakcijom različitih zagađivača na sunčevoj svetlosti, uzrokuje astmu i hronične bolesti disajnog sistema.
Uticaj na klimu
Kratkotrajni klimatski zagađivači (SLCPs) najviše su povezani s negativnim zdravstvenim efektima i ubrzanim zagrevanjem planete. U atmosferi opstaju od nekoliko dana do nekoliko decenija, pa njihovo smanjenje donosi gotovo trenutne koristi po zdravlje i klimu.
Pročitajte još:
- Novi Pazar dobija digitalni katastar individualnih ložišta za bolji kvalitet vazduha
- Zagađenje vazduha povezano sa povećanim rizikom od demencije, pokazuje analiza 29 miliona ljudi
- Niska izloženost zagađenju vazduha takođe može oštetiti srce, pokazala nova studija
Prevencija i smanjenje zagađenja
Zagađenje vazduha je najveći ekološki rizik po ljudsko zdravlje i jedan od glavnih uzroka smrti koji se mogu izbeći. Procenjuje se da je 2016. godine oko 6,5 miliona ljudi umrlo prerano zbog vanjskog i unutrašnjeg zagađenja vazduha. U zemljama u razvoju ono nesrazmerno pogađa žene, decu i starije osobe, posebno u siromašnim zajednicama koje koriste drvo i kerozin za grejanje i kuhanje.
Bez odlučnih mera, broj prevremenih smrti od vanjskog zagađenja mogao bi porasti za više od 50 odsto do 2050. godine, predviđa UN.
Članice UN-a prepoznale su potrebu da do 2030. godine značajno smanje broj smrti i bolesti uzrokovanih opasnim hemikalijama, kao i zagađenjem vazduha, vode i tla, kao i da smanje negativnog uticaj gradova na životnu sredinu. Posebna pažnja posvećena je kvalitetu vazduha i upravljanju otpadom.
Energetski portal
