Nastupio je deo godine kada crveni meteoalarm postaje svakodnevna pojava u vremenskoj prognozi. Visoke temperature i suv vazduh donose opasnost po fenomen koji se doskora smatrao za sezonski, pretežno lokalni fenomen, ali je postao globalna pojava. Reč je o šumskim požarima koji poslednjih decenija, naročito u proteklih 15 godina, beleže razorne posledice. Iako je evidentno da požar uništava šume, a dim vazduh, veliki šumski požari narušavaju i kvalitet vode, i to mnogo duže nego što se ranije pretpostavljalo.
Najugroženiji deo sveta u kom dolazi do šumskih požara svakako je zapadni deo Sjedinjenih Američkih Država, koji se sa ovim problemom suočava u periodu od juna do oktobra, a vrhunac se najčešće beleži tokom avgusta i septembra. Ipak, i početak 2025. godine bio je prepun stravičnih prizora iz Los Anđelesa. Kanada je takođe u vrhu po razmerama šumskih požara, a 2023. godine izgubila je više miliona hektara šume zahvaćenih plamenom. Slično je i na južnoj hemisferi, gde Australiju pogađaju požari najčešće od decembra do marta.
Pročitajte još:
- Tehnološki iskorak u borbi protiv šumskih požara
- Započet projekat FOREST Invest za otpornije šume i veću energetsku sigurnost
- Otvoren konkurs za pošumljavanje: Gradovi i opštine pozvani da kandiduju projekte do 9. jula
Sprovedena studija u SAD
Nova studija koju je sproveo CIRES (Kooperativni institut za istraživanja u oblasti životne sredine) sa Univerziteta Kolorado u Bolderu, otkrila je da kontaminacija reka može trajati čak osam godina nakon požara.
Istraživanje predstavlja prvu opsežnu analizu kvaliteta vode nakon požara na području celog zapadnog dela Sjedinjenih Američkih Država. Naučnici su analizirali preko 100.000 uzoraka vode iz 500 slivova reka, od kojih je polovina bila sa područja pogođenih požarima, a druga polovina iz nepogođenih oblasti.
Najizraženiji skokovi u zagađenju javljaju se u prvih pet godina nakon požara, dok na primer azot i sedimenti ostaju na povišenom nivou i do osme godine. Posebno su ugrožena područja sa gustom šumskom vegetacijom, dok vremenske nepogode poput jakih kiša često dodatno pogoršavaju stanje, izazivajući talase toksičnih ispiranja u rečne tokove.
Iako su prethodna istraživanja već ukazivala na to da pepeo i erozija zemljišta narušavaju kvalitet vode, ona su bila lokalnog karaktera. Nova analiza CIRES-a omogućava kontinentalno sagledavanje problema, a autori studije ističu i da različiti slivovi reaguju na različite načine — u nekima dolazi do enormnog porasta sedimentacije, dok u drugima voda ostaje gotovo čista. Dakle, različitost rezultata dodatno otežava planiranje i ukazuje na potrebu za lokalno prilagođenim strategijama otpornosti.
Studija CIRES-a jasno ukazuje na ozbiljne posledice klimatskih promena i šumskih požara, ističući pritom potrebu za odlučnijim i preventivnim delovanjem, a ne samo reagovanjem nakon što šteta već nastupi.
Energetski portal
