Na osnovu Studija zaštite za Pećinski sistem Samar i Tupižničku ledenicu Zavoda za zaštitu prirode Srbije i predloga Uredbe Ministarstva zaštite životne sredine, Vlada Republike Srbije donela je Uredbu o proglašenju Spomenika prirode „Pećinski sistem Samar“ i Spomenik prirode „Tupižnička ledenica“ .
Uredbe o proglašenju Spomenika prirode „Pećinski sistem Samar“ i „Tupižnička ledenica“ objavljene su u „Službenom glasniku RS“, br.104/2018 od 28.12.2018. godine, i stupile na snagu 5. januara 2019. godine.
Spomenik prirode „Pećinski sistem Samar” koji se svrstava u I kategoriju zaštićenog područja, nacionalnog odnosno izuzetnog značaja, nalazi se na teritoriji opštine Svrljig, KO Kopajkošara, ukupne površine 56,50 ha, kao severoistočni deo planine Kalafat u jugoistočnoj Srbiji.
Spomenik prirode „Pećinski sistem Samar” stavlja se pod zaštitu radi očuvanja geoloških, hidrografskih i bioloških vrednosti tunelskog pećinskog sistema fluvio-kraškog tipa.
Pećinski sistem je razvijen u dva nivoa prohodnih kanala, i sa jednim stalno potopljenim nivoom podzemne kraške cirkulacije.
Značajan je i kao stanište retkih i endemičnih vrsta životinja i insekata, naročito vrste zglavkara gujinog češlja, više vrsta slepih miševa, velikog potkovičara, malog potkovičara, dugoprstog večernjaka i fosilnih nalaza životinja iz pleistocena i holocena.
Spomenik prirode „Tupižnička ledenica” nalazi se na teritoriji opštine Knjaževac, odnosno KO Koželj, ukupne površine 1 ha 23a 89 m², i svrstan je u I kategoriju zaštićenog područja nacionalnog, odnosno izuzetnog značaja.
Tupižnička ledenica je kraška jama na južnom delu planine Tupižnice u jugoistočnoj Srbiji.
Spomenik prirode „Tupižnička ledenica” stavlja se pod zaštitu radi očuvanja reprezentativnih geomorfoloških, geoloških, hidrogeografskih i bioloških vrednosti kraške jame kao speleološkog objekta tipa statičke ledenice, kao i vrste skiofita, klasaste habulice (Actaea spicata), zdravca (Geranium macrorrhizum) i zečje soce (Oxalis acetosella), mahovine, jetrenjače (Marchantiapolymorpha) i vrste zglavkara, gujinog češlja (Haasea guidononveilleri).
Na području Spomenika prirode „Pećinski sistem Samar” i „Tupižnička ledenica” ustanovljen je režim zaštite II stepena.
Spomenici prirode povereni su na upravljanje Javnom preduzeću „Srbijašumeˮ.
