U Srbiji će od 1. januara 2026. godine, kako smo ranije pisali, pravna lica i preduzetnici koji se bave delatnostima proizvodnje, poput veštačkih đubriva, cementa, čelika, električne energije i drugih, morati da plaćaju porez na emisije gasova sa efektom staklene bašte.
Međutim, od početka naredne godine počinje da se primenjuje i novi zakon koji uvodi porez na uvoz ugljenično intenzivnih proizvoda.
Ugljenično intenzivni proizvodi su roba koja se uvozi u Srbiju, ali ne svaki proizvod od gvožđa, cementa, đubriva ili aluminijuma – već samo oni čije su tarifne oznake nomenklature Carinske tarife posebno navedene u ovom zakonu i koji spadaju u te grupe proizvoda.
Ko plaća porez?
Obveznik poreza je lice (pravna osoba ili preduzetnik) koje uvozi ugljenično intenzivan proizvod u svoje ime i za svoj račun.
Ako se koristi posredni carinski zastupnik, obveznik je i dalje lice za čiji račun se roba uvozi.
Postoji izuzetak: ukoliko neko u toku poreskog perioda uveze manje od pet tona ovih proizvoda, ne smatra se obveznikom i ne plaća ovaj porez.
Pročitajte još:
- Šta donosi novi Zakon o porezu na emisije GHG od 2026.
- Dve trećine najvećih zagađivača bez integrisane dozvole, država menja zakon posle 20 godina
Kako se određuje iznos poreza?
Poreska osnovica predstavlja ukupnu količinu emisija CO₂eq koje su nastale tokom proizvodnje proizvoda koji se uvoze u Srbiju u toku poreskog perioda. Dakle, važna je ne samo količina uvezenog proizvoda, već i emisije gasova sa efektom staklene bašte koje su nastale tokom njegove proizvodnje.
Prvi korak je da se za svaki uvezeni proizvod posebno utvrdi količina emisija CO₂eq koja će se koristiti u daljoj računici za obračun poreza. To se može uraditi na dva načina:
-
Stvarna emisija – ako validator može da potvrdi stvarne podatke, koristi se stvarna količina CO₂eq, umanjena za referentnu količinu emisija, odnosno minimalni nivo emisija koji je neizbežan čak i uz primenu najbolje dostupne tehnologije u proizvodnji.
-
Procenjena emisija – ako validator ne može da potvrdi stvarne emisije, količina uvezenog proizvoda množi se sa podrazumevanim vrednostima emisija po toni, koje propisuje ministarstvo ili priznati međunarodni standardi.
Nakon što se utvrde emisije za svaki uvezeni proizvod u toku poreskog perioda, sve te emisije se sabiraju, i tako se dobija ukupna poreska osnovica.
Na kraju, poreska osnovica se množi sa 4 evra po toni CO₂eq, u dinarskoj protivvrednosti po srednjem kursu Narodne banke Srbije, čime se dobija ukupan iznos poreza koji obveznik treba da plati.
Ukoliko je za proizvod već plaćen porez na emisije CO₂eq u zemlji u kojoj je proizveden, Srbija priznaje taj iznos kroz poreski kredit, kako bi se izbeglo dvostruko oporezivanje.
Zakon u celosti možete da pročitate ovde.
Energetski portal
