Madagaskar čini jedno od ekološki najvažnijih područja na svetu, ali istovremeno opstanak njegovih šuma i biodiverziteta doveden je pred ozbiljnu pretnju. Među glavne uzroke svrstavaju se deforestacija, klimatske promene i siromaštvo.
Značajan odgovor na pomenute izazove predstavljaju eko-sela, kao model održivog upravljanja prirodnim resursima. U planu je da se kroz projekat do januara 2032. godine uspostavi 115 eko-sela širom ostrva. Podršku u ovome kroz program pružaju Ministarstvo za životnu sredinu i održivi razvoj, Globalni fond za životnu sredinu (GEF) i Program Ujedinjenih nacija za životnu sredinu (UNEP), te se očekuje da će pomoću njihove finansijske podrške do 2028. godine biti završeno 18 ovakvih sela.
Eko-sela nekada su na ovom području postojala samo na nekoliko privatnih lokacija, međutim sada se sve više primenjuju. Ona se definišu kao prostori gde zajednice dobijaju pravo da upravljaju sopstvenim prirodnim resursima kroz petogodišnje ugovore, sa ciljem zaustavljanja krčenja šuma i zaštite biljaka i životinja koje ne nastanjuju nijedan drugi deo planete. Proglašavanje lokacije eko-selom prenosi prava na upravljanje resursima lokalnim zajednicama, s ugovorima koji se obnavljaju na svakih pet godina.
Interesantno je da se odluke donose kolektivno, kroz opšte skupštine, ali sa posebnom pažnjom koja se posvećuje uključivanju žena i mladih.
Pročitajte još:
- Kali fond – Novitet u globalnoj borbi za biodiverzitet
- Hoće li svet uspešno zaštititi 30 odsto Zemljine površine do 2030. godine?
- Kada obećanja postanu stvarnost- stopa deforestacije opada u Brazilu
Projekat će podržati i obučiti oko 5.000 domaćinstava veštinama poput pčelarstva, uzgoja živine i stoke, kao i onim koje se odnose na proizvodnju eteričnih ulja i reciklažu otpada. Cilj je da se lokalnim zajednicama omogući održiv način života koji smanjuje pritisak na prirodne resurse.
Tradicionalne metode očuvanja prirode, bazirane na zabrani seče i paljenja, pokazale su se neefikasnim. Eko-sela se fokusiraju na zajedničko upravljanje i edukaciju, što omogućava lokalnom stanovništvu da razume ekonomsku vrednost prirodnih resursa.
Kao uspešan primer navodi se selo Sakaivo Nord, gde stanovnici brinu o rasadnicima drveća. Nakon što sadnice sazru, prenose se u područja koja su pogođena deforestacijom i na taj način se stvaraju nova staništa za jedinstvene vrste.
Ovaj model usklađen je sa globalnim ciljevima, poput Kunming-Montreal Globalnog okvira za biodiverzitet, koji je kao cilj postavio obnovu 30 odsto degradiranih ekosistema do 2030. godine.
Katarina Vuinac
