Zeleni projekti srpskih naučnika– biopesticidi za zaštitu drveća od pogubnih štetočina

Jedna od najopasnijih šumskih štetočina u Evropi, Aziji, Severnoj Americi i Africi je gubar, invazivna štetočina koja može oslabiti i uništiti drveće defolijacijom, odnosno uništavanjem lišća.

Larva gubara može da pojede čak jedan kvadratni metar lišća dnevno, a tokom njihove najezde, koja se obično dešava u redovnim periodima od tri do pet godina, može doći do potpunog gubitka lišća na širokom geografskom području.

U periodu od 1862. do 2018. godine u Srbiji je bilo 18 najezdi gubara, od kojih su neke imale razmere prirodne katastrofe, poput onih u periodu od 1995. do 1998. godine, kada su gubari pronađeni na preko 500.000 ha šuma i voćnjaka. Druga ozbiljna pretnja šumama i usevima dolazi od raznih vrsta Phytophthora koje napadaju koren biljaka. Vrste Phytophthora su Oomicetes, srodnici algi, organizmi slični gljivama.

Phytophthora može izazvati do 100 odsto gubitaka u mnogim biljnim vrstama. Godišnje se troše milijarde evra na ublažavanje posledica ovih bolesti, a pored direktnih ekonomskih šteta daleko su veće ekološke štete, koje je teško izračunati.

U FOKUSU:

• UGLJENIČNE FARME POLJOPRIVREDU ČINE ODRŽIVIJOM
• ŠETAJ, RECIKLIRAJ, ZARADI TOKENE
• EKOLOŠKO OZNAČAVANJE I EKO-OZNAKE

Tim naučnika sa Odseka za materijale Instituta za multidisciplinarna istraživanja i Šumarskog fakulteta Univerziteta u Beogradu na čelu sa dr Goranom Brankovićem, naučnim savetnikom na Institutu za multidisciplinarna istraživanja Univerziteta u Beogradu, u okviru projekta PestFreeTree bavi se integralnom zaštitom drvenastih biljnih vrsta primenom ekološki prihvatljivih biopesticida protiv štetočina koje napadaju lišće (gubar) i koren (phytophthora).

PestFreeTree, projekat koji u okviru Zelenog programa saradnje nauke i privrede finansira Fond za nauku Republike Srbije, radi na razvoju novih prirodnih i ekološki prihvatljivih biopesticida koji se mogu primeniti u šumama, parkovima, rasadnicima i voćnjacima i na taj način zaštititi životnu sredinu od nepoželjnih štetočina, kao i zagađenja zemljišta, vode i vazduha izazvanog upotrebom konvencionalnih pesticida.

Ciljevi projekta su u skladu sa strategijom Evropske komisije koja je u junu 2022. pozvala na smanjenje upotrebe hemijskih pesticida za 50 odsto do 2030. godine. Rešenje je zasnovano na našem nedavnom patentu koji je prvobitno razvijen za aktivno pakovanje, ali isti mehanizam inkapsulacije aktivnih komponenti u biopolimernu matricu može se primeniti i za formulacije biopesticida. Sve aktivne komponente će biti eterična ulja i biljni ekstrakti koji pokazuju repelentne ili letalne efekte na ciljane štetočine.

Projektni tim PestFreeTree