Regionalni centar za upravljanje otpadom za potrebe Novog Sada i opština Vrbas, Temerin, Srbobran, Žabalj, Bačka Palanka, Bački Petrovac i Beočin trebalo bi da bude završen do 2024. godine, bar tako predviđa Nacrt Regionalnog plana upravljanja otpadom 2019-2028 koji je, u okviru javne rasprave, predstavljen zainteresovanoj javnosti u Skupštini grada Novog Sada.
Ovaj strateški dokument, koji su uradili stručnjaci Nemačke razvojne saradnje – GIZ Impakt, predviđa da se kroz tri faze dođe do održivog upravljanja otpadom na pomenutom području, koje godišnje generiše, prema procenama, oko 200.000 tona smeća.
U Nacrtu su definisani i drugi zadaci, te bi tako, do 2021. godine, cela teritorija Novog Sada i sedam opština bila pokrivena uslugom odnošenja otpada (trenutno je oko 98 odsto), a do kraja 2023. godine trebalo bi da bude razvijen sistem odvojenog sakupljanja otpada i upravljanja posebnim tokovima otpada. Regionalni centar za upravljanje otpadom, po Planu, činili bi regionalna sanitarna deponija (rok kraj 2024. godine), transfer stanice za pretovar otpada u Vrbasu i Bačkoj Palanci, postrojenje za sekundarnu separaciju otpada i postrojenja za kompostiranje zelenog otpada u Vrbasu, Bačkoj Palanci i Novom Sadu. Novi Sad bi imao tri, a ostale opštine po jedno reciklažno dvorište za besplatno odlaganje otpada pogodnog za recikliranje.
Plan predviđa da se do 2028. godine izgradi i postrojenje za tretman biorazgradivog otpada, a da do 2030. godine budu sanirana sva lokalna smetlišta i deponije. Kao zadatak postavljeno je i unapređenje informisanja građana o značaju odgovarajućeg upravljanja otpadom,.
Tokom rasprave navedeno je da će građanima biti obezbeđene kante za „suvi“ otpad koji može da se reciklira, kao što je papir, guma, plastika, metal, i za „mokri“ otpad u koji spada sve ostalo. Planira se i postavljanje kontejnera za staklo.
Predsednica Međuopštinske radne grupe za upravljanje komunalnim otpadom, koja je nosilac izrade Nacrta, Mira Radenović istakla je da se Plan donosi u skladu sa odgovarajućom nacionalnom strategijom i smernicama iz EU, a njime se stvaraju uslovi za osnivanje regionalnog centra za upravljanje otpadom.
Ovaj Plan ne određuje način prerade otpada i tehnologiju, već daje smernice i okvir za realizaciju ovako velikog projekta. Ovo je strateški dokument koji procenjuje određene mogućnosti, naglasila je Radenović tokom javne rasprave.
Prisutne građane na raspravi zanimalo je i da li je određena lokacija regionalne sanitarne deponije. Po rečima Radenović, Plan predlaže pet lokacija, ali konačnu presudu bi trebalo da donese Studija opravdanosti. Kako se navodi u planu, uslove za regionalnu deponiju ispunjavaju lokacija pored sadašnjeg smetlišta u Novom Sadu, jedna kod Kaća, zatim Stepanovićeva, te još dve u opštinama Temerin i Žabalj.
Da bi ovaj sistem zaživeo, Nacrt predviđa da je potrebno da se uloži 89,7 miliona evra. Taj novac bi trebalo da se obezbedi iz lokalnih budžeta, iz Pokrajine i Republike, ali i od Evropske banke za obnovu i razvoj i Nemačke razvojne banke KfW. Tako bi izgradnja Regionalnog centra za upravljanje otpadom trebalo da se finansira iz fondova EU, Republike i Pokrajine. GIZ je naveo da će donirati jedno kompostilište od 440.000 evra, a Novi Sad i opštine trebalo bi da sa 10 miliona evra finansiraju sanaciju i rekultivaciju postojećih deponija i smetlišta. Građani bi, s druge strane, ovaj projekat finansirali sa nešto višim cenama usluga, te bi tako u 2021. godini mesečni račun za domaćinstvo bio veći za 0,7 evra, u 2025. godini za 1,9 evra, a u 2035. godini 2,66 evra.
S druge strane, tvorci Plana navode da, osim najvećeg dobitka, smanjenja zagađenja životne sredine i emisije ugljen-dioksida, benefiti ovakvog tretmana otpada iznose 42 evra za građanina Bugarske, zemlje koja je najpribližnija po ekonomskom razvoju Srbiji.
Sadašnjih procenjenih 200.080 tona otpada godišnje koje stvaraju građani i privreda u osam opština, do 2032. godine trebalo bi da naraste na 245.537 tona. Region će, prema procenama, u narednih 20 godina proizvesti 4,5 miliona tona otpada. Previđa se i da će kroz reciklažu i kompost biti utrošeno nešto više od 2,7 miliona tona otpada tokom dve decenije, te da će na samoj regionalnoj deponiji u navedenom periodu završiti oko 1,8 miliona tona smeća. Opasan otpad iz domaćinstava čini između jedan i tri odsto ukupnog otpada.
Izvor: Opština Vrbas
