Republika Srpska je neistražen prostor, pa se u vreme nekih prirodnih pojava pitamo – zašto se to dešava baš kod nas?
Da su zemljotresi mogući u banjalučkoj regiji, ali da Semberija nije u seizmički aktivnom području. Da u Loparama nema vode, ali ima klizišta i da u literaturi postoje podaci da na Majevici ima nafte, ali nema sredstava za istraživanje.
Sve ovo arhvirano je u Republičkom zavodu za geološka istraživanja, kao jedinoj referentnoj ustanovi u Srpskoj koja raspolaže podacima.
U maju 2014. godine su Republiku Srpsku zadesile stogodišnje poplave i klizišta. Semberija je bila pod vodom, na Majevici su se brda pomerala. Prirodni fenomen dogodio se u selu Tobut. Na teren je izašao, tada kao mlad inženjer, Cvjetko Sandić.
— Teren se razdvojio na dve celine, to se u geologiji zove bočno širenje. To je jedan specifičan oblik klizišta koji imamo samo u Loparama. Znači, gde smo po nekoj razlomnoj strukturi da li je to neki rased ili neka veća pukotina koja je zasićena vodom bukvalno se razdvojila, srećom niko nije stradao, kuća je totalno uništena jer je ona bila na toj razlomnoj strukturi i klizište duboko 12 metara. To su fenomeni koje ne možemo predvideti, ali jednostavno je takva geološka građa — navodi Sandić.
Ističe da nemamo dovoljno istražen teren, da se ne poštuju geotehnička pravila, ali da nam nedostaje i obrazovni kadar koji može raditi na prevenciji.
— Negde oko 30 odsto teritorije RS je podložno procesima kliženja, a naizraženija su područja Majevice, Foce, Zvonika. Na saobraćajnicama se vide brojne deformacije, vidimo da klizišta donosne brojne materijalne štete u individualnoj stambenoj gradnji najviše, i zato im treba posvetiti pažnju jer u prevenciji je ključ — kaže Sandić.
Majevica ima dosta klizišta, a ima nedostatak vode jer je teren izgrađen od gline koja je izolator, ne propušta vodu i uzrokuje klizanje terena. Na području opštine Lopare 2014. godine evidentirano je 1.500 klizišta, u Ugljeviku 300-400, a u Zvorniku 500.
Pročitajte još:
Geolozi upozoravaju da seča šume uzrokuje klizište jer drveće odvodi višak vode i svojim korjenjem stvara prirodnu armaturu u tlu.
U istorijskog građi Geološkog zavoda RS nalazi se podatak da na Majevici postoji nafta, u drugim krajevima RS zlato. Semberija nema potrebe da strahuje od zemljotresa za razliku od Hercegovine, Zenice, Sarajeva, Banja Luke.
— Imamo zone oko Banja Luke gde smo izdvojili seizmičke terene i tu se zemljotresi mogu očekivati. Takve oznake govore da te tenere moramo posebno tretirati, kada gradimo nove objekte ili radimo preventivna delovanja sa aspekta zemljotresa — ističe Sandić.
Sa geološkog aspekta najveće bogatsvo RS su podzemne vode, a osim na majevici RS ima kvalitetne i dovoljne količine podzemnih vode. Imamo i identifikovana tri područja sa geotermalnom energijom, a to su Banja Luka i okolina, Semberija i Višegrad.
Izvor: RTRS
